Nöbetçi Eczaneler
Büyük binalar, yollar, köprüler… Şehir denildiğinde akla ilk gelen kavramlar… Şehirleşme ile birlikte artan nüfus için barınma ihtiyacı ve beraberinde gelen yol, su, elektrik, okul, sosyal alan vb. ihtiyaçların giderilmesine yönelik çalışmalar hız kazanmakta. Artan şehirleşme günümüzde teknolojiden faydalanılmasını gerekli kılarken, bu da beraberinde akıllı şehirleşmeye yönelik ihtiyaçların giderilmesini zorunlu hale getirmekte. Bu bakımdan akıllı şehirleşmede teknolojinin önemine değinmekte yarar olduğunu düşünüyorum.
Akıllı şehir denildiğinde insan odaklı, doğal hayata ve tarihi kültürel varlıklara saygılı, teknolojiden mümkün olduğunca yararlanan şehirler akla gelmeli. Ülkemizde bu doğrultuda ilk defa 24/12/2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı” konulu Cumhurbaşkanlığı Genelgesi kapsamında “2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi Ve Eylem Planı” hazırlanmıştır. Hazırlanan plan çerçevesinde Tüm paydaşların katkı sağlayacağı ulusal ve yerel katmandaki yönetişim mekanizmaları, buna uygun organizasyonlar, kurumsal mimari ve mevzuat çerçevesinde, ekosistem paydaşlarının sağlayacakları işbirliği ve bütüncül, planlı ve teşvik edici mali yönetim sisteminin desteği ile Akıllı Şehirlerin hayata geçirilmesi, etkinliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanmıştır.
Buradan da anlaşılacağı üzere, akıllı şehirlerin hayata geçirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik politikaların izlenmesi önem arz etmekte. Akıllı şehirler, birçok farklı sektörde kullanılan teknolojileri entegre ederek şehirlerin sürdürülebilirliğini ve vatandaşlarının yaşam kalitesini artırmak için çalışmakta. Akıllı şehirler, dünya genelinde giderek artan bir trend olmakta ve şehirlerin geleceğinde önemli bir yer tutmakta.
Akıllı şehirler bilişim teknolojilerinden güvenli bir şekilde faydalanarak kent varlıklarının ve kaynaklarının entegre edilmesini ifade eden bir kentsel gelişim vizyonu ortaya koyar. Yerel bilgi sistemleri, okullar, kütüphaneler, ulaşım sistemleri, hastaneler, enerji tesisleri, su kaynakları, çöp toplama ve geri dönüşüm yönetimi, kolluk kuvvetleri gibi birçok saha akıllı şehirlerin kapsamı içinde incelenmelidir. Nitekim, dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğunun kentlerde yaşadığı göz önüne alındığında, vatandaşların kent içinde muhatap olduğu hizmetlerin teknoloji ile iç içe olması önemli hale gelmekte.
Günümüzde neredeyse ilkokul çağından itibaren her bireyin internet tabanlı akıllı telefon kullandığı dikkate alındığında özellikle belediye hizmetlerinden yararlanılması noktasında teknolojinin imkanlarından faydalanılması ve vatandaşların gündelik faaliyetlerini mobil telefonları ile çözüme kavuşturması tam bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu bakımdan güncel teknolojinin gerisinde kalınmadan yerel hizmetlerin vatandaşların yaşamlarını kolaylaştıracak şekilde teknoloji ile bütünleşik bir yapıda ilerlemesi önemli.
Günümüzde bilişim teknolojilerindeki hızlı ilerleme göz önüne alındığında internet ve akıllı telefon kullanımının vazgeçilmez bir zorunluluk olduğu dikkate alınmalı. Nitekim, We Are Social ve Hootsuite’in 2025 Şubat ayında yayınladığı rapora göre; Birleşmiş Milletlerin verileri çerçevesinde, dünya nüfusunun şu anda 8,20 milyar seviyesine ulaşmış olduğu ve dünya genelinde 5,78 milyar kişinin cep telefonu kullandığı görülüyor. Ayrıca, Dünya nüfusunun %67’sinden fazlasının internet kullanıcısı olduğu ve son veriler kapsamında toplam internet kullanıcı sayısınının 5,56 milyar olduğu görülmekte. Dolayısıyla yerel yönetimlerin internet tabanlı teknolojileri mümkün olduğunca yaygın şekilde kullanması, mobil uygulamalara ağırlık vermesi ve vatandaşların akıllı telefonlar ile belediyelerin hizmetlerinden anlık olarak haberdar kalabilmesi önem arz etmekte.
Kaynak: https://wearesocial.com/uk/blog/2025/02/digital-2025/
2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı kapsamında ve Akıllı Şehirler Olgunluk Değerlendirme Modeli doğrultusunda, şehirlerin akıllı şehir standartları açısından gelişimini sistematik olarak takip edebilmek amacıyla Şehir Endeksi Sistemi hazırlanmış ve yerel yönetimlerin erişimine açılmıştır.
2021 yılı Akıllı Şehir Olgunluk Değerlendirme Projesi çalışmaları kapsamında 30 Büyükşehir Belediyesi ve 51 İl Belediyesi tarafından görevlendirilen koordinatörler ile görüşmeler yapılarak sisteme veri girişinin sağlanması amacıyla tanımlanmış kullanıcı bilgileri iletilmiş ve sistem tanıtımı gerçekleştirilmiştir. Böylece yerel yönetimler sisteme giriş yaparak şehirleri adına performans göstergelerine ilişkin soruları cevaplayabilmektedir. Dolayısıyla, 81 ilin akıllı şehir kabiliyetleri değerlendirilerek olgunluk seviyeleri tespit edilmekte ve raporlama çalışmaları yapılmakta ve Akıllı Şehir Endeksi oluşturulmaktadır.
Çevre, Şehircilik Ve İklim Değişikliği Bakanlığı bünyesinde oluşturulan www.akıllısehirler.gov.tr ile www.sehirendeksi.gov.tr adreslerinden akıllı şehirlere yönelik güncel bilgiler takip edilebilmekte. Ayrıca, Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü (IMD) tarafından hazırlanan IMD Smart City Index raporuna www.ımd.org sitesinden ulaşılabilmektedir.
Dr. Saltuk Aziz GÖKALP
Yönetim Bilimci, Yazar